Nowa Fantastyka 07/14

Zapraszamy do lektury lipcowego numeru “Nowej Fantastyki”

Przemysław Pieniążek

NAWIEDZONA AMERYKA

Poczęciu „American Horror Story” przyświecał konkretny cel: miało być dziełem łączącym najróżniejsze tradycje ekranowej grozy (ghost story, gore, slasher, torture porn), ale równie chętnie żonglującym konwencją filmu młodzieżowego, opery mydlanej, thrillera psychologicznego, SF oraz czarnego kryminału. Rezygnując z formatu telewizyjnej antologii – każdy sezon to jedna zamknięta opowieść – autorzy zaproponowali wielowątkowe historie, mające w równym stopniu wciągnąć widza w inteligentną grę ze skojarzeniami, co wywrócić na nice jego oczekiwania, zbulwersować, naruszyć emocjonalny komfort i (przede wszystkim) napędzić niezłego stracha.

Andrzej Kaczmarczyk

MAŁE MIASTA, DUŻY STRACH

Historie o położonych na odludziu, pozornie idyllicznych miejscowościach, w których na przybysza z zewnątrz czyhają liczne niespodzianki i wszelkiej maści siły nieczyste, nie są niczym nowym. Rożne wariacje na ten temat znaleźć można u Stephena Kinga, H.P. Lovecrafta (choć w takim Innsmouth nawet pozornej idylli nie uświadczymy) czy nawet Philipa K. Dicka w jego „Kosmicznych marionetkach”. W istocie, pierwsza z takich opowieści ma już niemal dwieście lat i jest dziełem pierwszego amerykańskiego pisarza, który twórczość literacką uczynił swoim jedynym źródłem utrzymania.

Robert Ziębiński

KINO JAK MALOWANIE

H.R. Giger nie był jedynym malarzem, który odcisnął swoje piętno na kinie. Bez ponurych pejzaży Edwarda Hoppera nie przerażałby nas Bates Motel i nie byłoby świata przyszłości „Łowcy androidów”. Obrazy Normana Rockwella wywarły wpływ na „Indianę Jonesa”, a bez Goi… bez Goi nie byłoby wyobraźni Guillermo del Toro.

Marek Grzywacz

FANTASTYCZNY ŚWIAT – BRAZYLIA

Część 1

Brazylia jednym będzie się kojarzyć z dziczą Amazonii, innym z rozwojem gospodarczym. Wśród skojarzeń pojawią się piłka nożna, karnawał bądź policjanci toczący wojnę z przestępczością w fawelach. Lecz jak różne oblicza tego ogromnego państwa przekładają się na literaturę fantastyczną?

Agnieszka Haska, Jerzy Stachowicz

DUŃCZYCY Z LAMUSA

Duńskie kino fantastyczne? Przeciętnemu widzowi amerykańskich blockbusterów ten termin chyba się z niczym nie kojarzy.

Koneserzy kina przypomną, że enfant terrible duńskiej kinematografii, Lars von Trier, nakręcił sporo obrazów, które można zaliczyć do fantastyki. Mało kto jednak pamięta, że Duńczycy kręcili takie filmy w epoce kina niemego – i to nie byle jakie. Przed I wojną światową pojawiło się kilku reżyserów, którzy zajęli się tematyką gwarantującą przyciągnięcie do kin możliwie jak najszerszego grona widzów. Dużą widownię, jak wiadomo, zapewniają sensacja, horror i fantastyka.

Ponadto w numerze:

– nagrodzone Hugo opowiadanie Elizabeth Bear

– opowiadania m.in. Paolo Bacigalupiego i Cezarego Zbierzchowskiego

– felietony, zapowiedzi, recenzje, konkursy i inne stałe atrakcje.

No dobra, zacznę od okładki :) Dla wielu była okropna, dla mnie intrygująca :) Latający facio przyciągnął moją uwagę. Kurczę, mam tak, ze niektóre numery czytam od deski do deski, a w niektórych czytam tylko publicystykę, wszystko przez ogólne obłożenie lekturami. Ten numer przeczytałem w całości i muszę przyznać, że nie żałuję.

Co do publicystyki… Minęło trochę czasu i najbardziej w pamięci został mi felieton Orbitowskiego – kolejny film dodany do niekończącej się listy, a także sympatyczny artykuł Roberta Ziębińskiego o wpływach malarstwa na znanych filmowców. Nabrałem checi do kolejnego obejrzenia "Łowcy androidów" by wyłapać scenę inspirowaną Hooperem. No i te wpływy Normana Rockwella na Spielberga i Lucasa, szczerze, nie miałem o nich pojęcia :) Dwa publicystyczne teksty obracające się w kręgu horroru ("American horror story"– pokochałem drugi sezon, z jego szaloną intensywnością i wyciszeniem pod koniec) i małomiasteczkowej Ameryki to coś dla mnie. Wydaje mi się, że zacząłem czytać Kinga – jednego z trzech moich ukochanych autorów w tym samym czasie gdy pojawiło się w polskiej TV "Miasteczko Twin Peaks"– w ostatnich latach chyba tylko genialne "Breaking bad" zdołało mnie poruszyć tak jak ten niezapomniany serial. Ostatni, pokręcony odcinek miałem na VHS i swojego czasu oglądałem go wiele, wiele razy. Teraz mam Twin Peaks na DVD i wciąż boję się zacząć oglądać jeszcze raz po tych wielu latach, bo może popsuję sobie dawne wrażenie?…

OK – opowiadania. Po lekturze wszystkich zdałem sobie sprawy, że teksty tworzą ciekawe pary. Ta ostatnia z nich, którą wymienię jest dla mnie parą najciekawszą, ale każda w sobie miała coś do zaoferowania.

Para pierwsza – Pojedynki. Dwa opka polskich autorów. Jedno przystępne w formie, drugie trochę mniej :) Krótkie "MMA" (gratulacje za tytuł :) to sympatyczny tekst o pojedynku wielkich magów występujących na arenie tytułowego MMA. Tekst sympatyczny, na lato i wydaje mi się, nie odstający poziomem od tych dobrych tekstów ze strony NF. Natomiast drugie opko, "Starcie ultymatywne", to już wyższa półka. Jest pojedynek jakichś super-bytów, pojedynek metafizyczno– filozoficzno-fizyczny :) Jestem już długo po studiach, więc ciężko mi było nadążyć za szalejącymi ideami. Mamy tu na plus z pewnością parodię Dukajowego stylu i naprawdę fajny, sprowadzający na ziemię te szalone byty finał. Na plus forma, język, które jednak dla niektórych czytelników mogą być pewnie niestrawne.

Para druga – Uwarunkowania Historyczne. To są dwa arcyciekawe w koncepcie opowiadania, w których autorzy bawią się trochę w filozofów historii (?). Jeden odwołuje się do przyszłości, drugi do przeszłości. Nie ma sensu zdradzać zbyt wiele – Bagicalupi zajmuje się Ameryką przyszłości, zwracając szczególną uwagę na rolę mediów, a Elizabeth Bear tworzy niesamowite połączenie lovecraftowskich elementów z tematyką żydowskiego Holocaustu, notabene czyniąc bohaterem Murzyna, w dodatku wykształconego! A wszystko to jakby na złość Lovecraftowi :)

Para trzecia, czyli creme de la creme tego numeru – TO CO WEWNĄTRZ (NAS?). Dwa niesamowite opowiadania, jedno polskiego, drugie zagranicznego autora. Co do "Róży wiatrów" Zbierzchowskiego to znam kontekst, wiem jaka jest szerzej zakrojona rola policjanta z opka, ale spokojnie można ten tekst, fascynujący i jednocześnie odpychający czytać samodzielnie. Sprawdźcie sami, bo to jest naprawdę masakra przyprawiająca o dreszcze, w dodatku mocno, jeśli tak można powiedzieć – klimatyczna. Niemniej, zwycięzcą mojego rankingu na najlepsze opowiadanie numeru jest Greg Kurzawa i jego "Ciemne ogrody". Tam jest dopiero klimat! Już się kiedyś z czymś podobnym spotkałem, w zbiorze Joe Hilla "Upiory XX wieku" – opko "Maska mojego ojca". Tekst wykrzywiający i nieprzystający do rzeczywistości, kreujący obcy świat, świat obok. Tak właśnie jest u Kurzawy, a zakończenie zupełnie mnie rozłożyło. Tekst, tekst, tekst… który sami kreujemy i jeśli jesteśmy dobrzy w te klocki to może powstać coś niepokojąco niesamowitego…

Podsumowując krótko – numer wart przeczytania.